Μύθοι & Αλήθειες: Δωδώνη, Ασφόδελος λειμών, Στυξ, Κατοικία Ύπνου

Δωδώνη

Το πιο σημαντικό και το πιο παλιό μαντείο του Δία όπου οι ιερείς έδιναν τους χρησμούς τους ερμηνεύοντας το γουργουρητό των περιστεριών, τον ήχο των μεταλλικών δοχείων ή το θρόισμα των φύλλων της ιερής βαλανιδιάς. Η μοναδικότητα του μαντείου της Δωδώνης προέκυπτε από την πεποίθηση ότι ο θεός χρησιμοποιούσε το εσωτερικό της βελανιδιάς ως την επίγεια κατοικία του και γι΄ αυτόν τον λόγο ονομαζόταν επίσης Νάιος και Φηγωνάιος. Γύρω από αυτό το δέντρο ζούσαν οι προφήτες και οι συνοδοί του, οι Σελλοί, κατγόμενοι από την αρχαία Έλλα στις όχθες του ποταμού Σελλίουντα (Κωκυτού) οι οποίοι περπατούσαν ξυπόλοιτοι, δεν έπλεναν τα πόδια τους και κοιμόταν κατάχαμα.

Αυτή η άμεση αρχέγονη επαφή με τη γη που διατηρήθηκε στην Δωδώνη μέχρι την εποχή μας μαρτυρά το χθόνιο χαρακτήρα των λατρευτικών τελετών της μητέρας θεάς που προϋπήρχαν εκεί κα που αναμείχθηκαν με τη λατρεία του θεού πατέρα που προερχόταν από το βορρά. Ίσως σε κανένα άλλο μέρος εκτός από την Δωδώνη δεν παρατηρείται τόσο έντονα και για τόσο χρονικό διάστημα αυτή η σπουδαιότατη συγχώνευση που συμβολίζεται με τη βελανιδιά, η ονομασία της οποίας (Δρυς) διατηρεί στενή σχέση με τα ονόματα Ζευς και Διώνη. Φαίνεται πιθανό αυτοί οι Ελλοί να έδωσαν και την ονομασία Έλληνες, γεγονός που θα έκανε τη συσχέτιση του ελληνικού λαού με τη Δωδώνη και την ιερή βελανιδιά ακόμα πιο βαθιά και έντονη.

Ασφόδελος Λειμών

Τόπος όπου οι ψυχές των νεκρών περιπλανώνται χωρίς σκοπό και όπου δέχονται τις σπονδές αίματος που τους προσφέρουν οι ζωντανοί. Ο Ασφόδελος λειμών εκτείνεται σήμερα στην πεδιάδα της Παραμυθιάς ανάμεσα από τα χωριά Σκάνδαλο και Ραχούλι. Μερικοί συγγραφείς τον ταυτίζουν με τα Ηλύσια Πεδία ή ακόμα με την λευκή νήσο, τόπους με πιο θετική σημασία, που οι προελεύσεις τους ήταν ξεκάθαρα διαφορετικές. Η ίδια η λέξη παράδεισος που θα επικρατήσει στη χριστιανική παράδοση θα μπορούσε να περιέχει τη σημασία τόπος κοντινός στον Άδη.

Στυξ

Λίμνη που σχηματίζεται στο εσωτερικό μιας σπηλιάς κοντά στην κορυφή του όρους Στύγα. Τα νερά της προέρχονται από το υπόγειο ποταμό του Άδη και πάνω σε αυτά έδιναν όρκο οι αθάνατοι θεοί. Η Στύγα της Θεσπρωτίας βρισκόταν στο εσωτερικό μια σπηλιάς στη βορινή πλαγιά του όρους Ερημίτης κοντά στην κορυφή. Τα υπόγεια ύδατα της σύμφωνα με το μύθο έπεφταν στον ποταμό Κωκυτό στον οποίο εκβάλλουν επίσης τα ρυάκια που κατεβαίνουν από τις πλαγιές.

Κατοικία του ύπνου

Τόπος όπου κατοικούσε ο Ύπνος, αδερφός του Θανάτου και γιος από παρθενογένεση της Νύχτας. Στο θεσπρωτικό χώρο η κατοικία του ύπνου βρισκόταν στο όρος Ερημίτης κοντά στη θάλασσα όπως αναφέρεται στον Όμηρο, από το εσωτερικό του οποίου έρρεαν τα νερά της Στύγας. Το πιο κοντινό στην τοποθεσία χωριό κατά περίεργο τρόπο ονομάζεται Μόρφιο, ονομασία που θυμίζει το Μορφέα, αδερφό του Ύπνου και έναν από τους ονείρους που μπορούσε να πάρει ανθρώπινη μορφή.

Βελλιανίτης