Παναγιώτα Καραγιάννη: Υπογονιμότητα και ο ρόλος του σπερμοδιαγράμματος

Συνέντευξη στο περιοδικό Step, τεύχος Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2020

Σχεδόν το 30% των περιπτώσεων που ένα ζευγάρι δεν μπορεί να κάνει παιδιά είναι η υπογονιμότητα του άνδρα. Το περιοδικό Step μίλησε με την Ιατρό Παναγιώτα Καραγιάννη η οποία είναι πιστοποιημένη από την Ευρωπαϊκή Εταιρία Ανθρώπινης Aναπαραγωγής και Εμβρυολογίας για τις κατάλληλες εξετάσεις. Την συναντήσαμε στο μικροβιολογικό ιατρείο που διατηρεί στην Ηγουμενίτσα.

Τι είναι το σπερμοδιάγραμμα;

Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί τη σημαντικότερη εξέταση για την εκτίμηση της γονιμότητας ενός άντρα. Ελέγχονται διάφορες παράμετροι όπως ο όγκος και ο συνολικός αριθμός των σπερματοζωαρίων (ποσοτικά χαρακτηριστικά) καθώς επίσης, η μορφολογία και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων (ποιοτικά χαρακτηριστικά). Τέλος, ελέγχονται διάφορες άλλες παράμετροι όπως το pH, η γλοιότητα, οι συγκολλήσεις και η παρουσία λευκών αιμοσφαιρίων.

Σε τι ποσοστό η υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα;

Ο παράγοντας υπογονιμότητα στους άνδρες, αντιστοιχεί περίπου σε ένα 30% των ζευγαριών που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά. Έτσι, όταν γίνεται ένας προγεννητικός έλεγχος, θα πρέπει να ελέγχεται και ο άντρας εκτός από τη γυναίκα για τυχόν προβλήματα.

Μετά από πόσον καιρό προσπαθειών ένα ζευγάρι θα πρέπει να απευθύνεται σε κάποιον ειδικό;

Συνήθως, δίνουμε ένα περιθώριο ενός έτους που το ζευγάρι έχει συχνές επαφές και περισσότερο κατά τις γόνιμες ημέρες της γυναίκας. Βέβαια, αυτό μπορεί να αλλάξει ανάλογα την ηλικία της γυναίκας.

Τι προετοιμασία πρέπει να έχει κάνει κάποιος για να κάνει την συγκεκριμένη εξέταση;

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει τριήμερη αποχή από σεξουαλική επαφή και επιπλέον, σημαντικό είναι ο υποψήφιος δεκαπέντε ημέρες πριν να μην έχει παρουσιάσει πυρετό και να μην έχει λάβει φαρμακευτική αγωγή π.χ. αντιβίωση ή κορτιζόνη.

Το δείγμα δίνεται στο εργαστήριο;

Ναι, το ιδανικό θα ήταν αυτό, αλλά επειδή η διαδικασία μπορεί να αγχώσει τον υποψήφιο μπορεί να συλλεχθεί και στον χώρο του. Βασική προϋπόθεση όμως είναι η μεταφορά στο εργαστήριο μέσα σε μία ώρα διατηρώντας το δείγμα σε θερμοκρασία σώματος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη διατήρηση του δείγματος κοντά στη μασχάλη κατά τη μεταφορά του στο εργαστήριο.

Ποιες είναι οι παράμετροι και οι φυσιολογικές τιμές τους;

Στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο Bioacuhealth πραγματοποιείται έλεγχος του σπέρματος σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO). Επίσης, υπάρχει πιστοποίηση από την ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology).  Σύμφωνα με τους παραπάνω Οργανισμούς, υπάρχουν αυστηρά κριτήρια ελέγχου που θα πρέπει να ελέγχονται από πιστοποιημένο ιατρό για την ακρίβειά τους. Έτσι, ορισμένες από τις παραμέτρους που ελέγχονται είναι ο όγκος >2ml, η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων >15 εκατομμύρια ανά ml, φυσιολογική μορφολογία θα πρέπει να εμφανίζεται σε >4% του ελεγχθέντος δείγματος, ενώ επίσης η κινητικότητα με ευθεία κίνηση α+β+γ θα πρέπει να αντιστοιχεί σε >40% ή >32% με ευθεία κίνηση α+β.

Οι μετρήσεις γίνονται με ειδικό μηχάνημα ή με μικροσκόπιο;

Υπάρχουν διάφορα κέντρα που χρησιμοποιούν μηχανήματα ανάλυσης του σπέρματος τα οποία στην ουσία μπορούν και μετρούν τον όγκο και τον πληθυσμό των σπερματοζωαρίων, δεδομένα τα οποία δε φτάνουν για τον προσδιορισμό ενός σπέρματος ως υγιές ή μη. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει ικανός αριθμός σπερματοζωαρίων αλλά η κινητικότητά τους ή η μορφολογία τους να είναι παθολογική, με αποτέλεσμα να μην είναι ικανό να φέρει εις πέρας τη διαδικασία της γονιμοποίησης, πράγμα που δεν μπορεί να διακρίνει ένα μηχάνημα.

Πείτε μας κάποια στοιχεία για τα αποτελέσματα της εξέτασης.

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, ο ιατρός θα πρέπει να έχει αρκετή εμπειρία για να μπορεί να διαγνώσει διάφορες παθολογικές καταστάσεις των σπερματοζωαρίων και φυσικά δεν μπορεί να τις διαγνώσει ένα μηχάνημα από μόνο του. Κάποιες από αυτές είναι:

• ασπερμία: απουσία υλικού ύστερα από εκσπερμάτιση
• αζωοσπερμία: απουσία σπερματοζωαρίων στο δείγμα του σπέρματος
• κρυπτοαζωοσπερμία: παρουσία μερικών σπερματοζωαρίων μόνο μετά από φυγοκέντρηση του δείγματος
• υποσπερμία: μικρός όγκος σπέρματος
• ολιγοσπερμία: μικρός αριθμός σπερματοζωαρίων
• τερατοσπερμία: αυξημένη παρουσία σπερματοζωαρίων με ανώμαλη μορφή
• ασθενοσπερμία: μειωμένη κινητικότητα σπερματοζωαρίων
• νεκροσπερμία: παρουσία μόνο νεκρών σπερματοζωαρίων

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ιατρείου: www.bioacuhealth.gr

Τηλ. Ιατρείου: 2665021594, 6938056129

H κα Καραγιάννη είναι πιστοποιημένη από την Ευρωπαϊκή Εταιρία Ανθρώπινης Aναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (European Society of Human Reproduction and Embryology) μετά από εξετάσεις που διοργανώνει το Karolinska University.