Το ηρωικό Ζάλογγο και η Κασσώπη

Το ηρωικό Ζάλογγο

Το Ζάλογγο, ή Ζάλογκο, είναι ένα από τα ιστορικά όρη της Ελλάδας. Βρίσκεται βόρεια της Πρέβεζας,πάνω από το χωρίο Καμαρίνα , και ανήκει στην οροσειρά των Κασωπαίων της Ηπείρου. Το όνομά του συνδέθηκε με την προεπαναστατική περίοδο του 1821 και ειδικότερα με τον Χορό του Ζαλόγγου.

Ο λεγόμενος “Χορός του Ζαλόγγου” αποτελεί ένα από τα συγκλονιστικότερα περιστατικά της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας. Το 1803, μετά τη συνθήκη που σύναψαν με τον Αλή Πασά, οι Σουλιώτες υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Ο Αλή Πασάς όμως, αθέτησε το λόγο του και καταδίωξε τους Σουλιώτες, φτάνοντας μέχρι τη Μονή του Ζαλόγγου, όπου είχαν καταφύγει τα γυναικόπαιδα. Μπροστά στον κίνδυνο της αιχμαλωσίας και των εξευτελισμών, 63 Σουλιώτισσες πραγματοποίησαν μία ομαδική αυτοκτονία, πέφτοντας από το βράχο “Στεφάνι” εν χορώ, αφού πρώτα έριξαν τα βρέφη που είχαν στην αγκαλιά τους. Οι φήμες του συγκινητικού περιστατικού έφτασαν σε όλη την Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη, κερδίζοντας το θαυμασμό και τη συμπαράσταση στους υπόδουλους Έλληνες.

Σήμερα ένα επιβλητικό μνημείο μήκους 18 μέτρων και ύψους 13 μέτρων στέκει πάνω σε μία λιθόχτιστη βάση και απεικονίζει 6 αφαιρετικές μορφές Σουλιωτισσών, κατασκευασμένες από σκυρόδεμα επενδεδυμένο με ασβεστολιθικούς όγκους. Πιασμένες χέρι-χέρι, οι γυναικείες μορφές μεγεθύνονται κλιμακωτά και στην άκρη του γκρεμού γιγαντώνονται, θέλοντας έτσι να δοθεί ο συμβολισμός της θυσίας των γυναικών αυτών και της αγάπης που έτρεφαν για την ελευθερία, σε σημείο να θυσιάσουν τους εαυτούς τους, αλλά και τα παιδιά τους. Το μνημείο κατασκευάστηκε το 1961 και αποτελεί έργο του γλύπτη Γεώργιου Ζογγολόπουλου και του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Βρίσκεται κοντά στον οικισμό Καμαρίνα, στα 29 χιλιόμετρα από την Πρέβεζα και ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στο μνημείο αφού ανέβει 410 σκαλοπάτια, που έχουν αφετηρία το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου.

κείμενα από http://www.taxidologio.gr/ -http://www.ipiros.gr/ – wikipedia

“Κασσώπη”: η πρωτεύουσα της Αρχαίας Πρέβεζας

H Κασσώπη ήταν πρωτεύουσα της αρχαίας Κασσωπαίας, η έκταση της οποίας συμπίπτει περίπου με αυτή του σημερινού νομού Πρέβεζας. Η πόλη, της οποίας έχουν διασωθεί αρκετά ερείπια, κτίστηκε τον 4ο αιώνα σε φυσικά οχυρή θέση, προστατεύοντας από την εκμετάλλευση των Ηλείων αποίκων την εύφορη πεδιάδα που απλωνόταν νοτιότερα. Την ύπαρξη της πόλης στον 4ο π.Χ. αιώνα μαρτυρούν ένας κατάλογος Θεωροδόκων της Επιδαύρου (360-355 π.Χ.), στον οποίο αναφέρονται η Κασσώπη, η Πανδοσία και η Αμβρακία. Από τις ανασκαφές διαπιστώθηκε ότι  στη θέση όπου ιδρύθηκε η Κασσώπη προϋπήρχε μια παλαιότερη μικρή πόλη από την εποχή του χαλκού που θα χρησίμευε ως τόπος συναθροίσεων για κοινή λατρεία στο ιερό της Αφροδίτης της κύριας θεότητας των Κασσωπαίων.

Η μεγάλη ακμή της πόλης σημειώνεται στον 3ο αιώνα π.Χ.όταν κτίζονται τα μεγάλα δημόσια κτίρια και ανοικοδομούνται πολλά σπίτια. 

ΤΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
Η καλή διατήρηση των τειχών και του οικισμού της Αρχαίας Κασσώπης, μας επιτρέπει να αντιληφθούμε το πολεδομικό σχέδιο του οικισμού. Σύμφωνα μ’ αυτό μέσα στο πολυγωνικό της τείχος, πάχους περίπου 3,50 μέτρων, υπήρχαν γύρω στα 600 διώροφα σπίτια σε οικόπεδα των 230 τετραγωνικών μέτρων. Όλα αυτά τα σπίτια είχαν μεσημβρινό προσανατολισμό, άρτια κατασκευή και λειτουργικότητα, κοινό αποχετευτικό διάδρομο και εκπληκτικής κατασκευής σκεπασμένο υπόνομο. 


Είκοσι κάθετοι δρόμοι, πλάτους 4.00-4,40 μέτρων, διαιρούν τις τρεις παράλληλες ζώνες σε 60 περίπου ορθογώνια οικοδομικά συγκροτήματα, που έχουν πάντοτε σταθερό πλάτος (30,30 μέτρα). Έχει εφαρμοσθεί δηλαδή εδώ το εκσυγχρονισμένο ευθύγραμμο ή γεωμετρικό σχέδιο,  που είχαν εγκαινιάσει πρώτες οι ελληνικές αποικίες της Κάτω Ιταλίας από το τέλος του 7ου π.Χ. αιώνα και είχε τελειοποιήσει κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα ο περίφημος πολεοδόμος, μαθηματικός και αρχιτέκτων Ιππόδαμος ο Μιλήσιος (Ιπποδάμειο σύστημα). 

Στο χώρο που αναπτυσσόταν η Αρχαία Κασσώπη δέσποζαν ωδείο, θέατρα και το Πρυτανείο (ένα οικοδόμημα έκτασης 30×30 μέτρων, διώροφο στις τρεις πλευρές του και μονώροφο στην τέταρτη για να μη κρύβει τον ήλιο). 

Το θέατρο της Κασσώπης κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα, είχε χωρητικότητα περίπου 2.500 ατόμων και ίσως χρησιμοποιείτο και ως Βουλευτήριο. Ήταν το μικρότερο από τα δύο εν συνόλω θέατρα που υπήρχαν στην πόλη.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Όπως μαρτυρούν το μέγεθος της πόλης, η Αγορά, τα δύο Θέατρα, το Πρυτανείο και το Ωδείο, που ήρθαν στο φως με την ανασκαφή, όπως και μερικές επιγραφές, η πόλη ήταν το πολιτικό κέντρο των Κασσωπαίων.

Μετά το συνοικισμό και τον περιτειχισμό η πόλη έκοψε χάλκινα νομίσματα στα μέσα του 4ου αιώνα με τη μορφή της Αφροδίτης ή ένα φίδι συσπειρωμένο. Στο τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. ή στις αρχές του 2ου π.Χ. αιώνα, οι αρχές της πόλης έκοψαν χάλκινα και αργυρά νομίσματα με τη προτομή της Αφροδίτης, του Δωδωναίου Δία, της Διώνης και του Διόνυσου. 

Η πόλη αναφέρεται στο έτος312 π.Χ. όταν ο Λυκίσκος, επιμελητής του Κασσάνδρου στην Αιτωλία, στρατοπέδευσε κοντά στην Κασσώπη. Το 206 π.Χ. το Κοινό των Κασσωπαίων αποφάσισε να συμμετάσχει, μαζί με τους άλλους Ηπειρώτες, στις γιορτές προς τιμήν της Αρτέμιδος Λευκοφρυηνής, στη Μαγνησία του Μαιάνδρου της Μ. Ασίας.  

Οι Κασσωπαίοι μετείχαν επίσης στους ευρύτερους πολιτικούς συνασπισμούς, τη Συμμαχία των Ηπειρωτών(330-232 π.Χ.) και τοΚοινό των Ηπειρωτών (232-168 π.Χ.), όπως και τα περισσότερα φύλα της Ηπείρου. Με τη διάσπαση όμως του Κοινού των Ηπειρωτών το 171/170 π.Χ. οι Κασσωπαίοι τάχθηκαν, μαζί με τους Μολοσσούς και τους Θεσπρωτούς, με το μέρος του Περσέα της Μακεδονίας και εναντίον των Ρωμαίων. Οι Κασσωπαίοι μάλιστα σύναψαν μια χωριστή συνθήκη συμμαχίας με  τους Μολοσσούς κι έκοψαν κοινό νόμισμα με τα ονόματα των δύο φύλων.  

Μετά την ήττα του Περσέα στην Πύδνα (22 Ιουνίου 168 π.Χ.), οι Ρωμαίοι κατέλαβαν ολόκληρη την `Ηπειρο και το επόμενο έτος κατέστρεψανεβδομήντα ηπειρωτικούς τειχισμένους οικισμούς, μεταξύ των οποίων και η Κασσώπη. Ωστόσο η πόλη δεν εγκαταλείφθηκε εντελώς από τους κατοίκους. Μετά το 31πΧ (ναυμαχία του Ακτίου) και με διαταγή του Αυτοκράτορα Αύγουστου οι κάτοικοι της Κασσώπης, όπως και των γύρω πόλεων,υποχρεώθηκαν να συνοικισθούν στη Νικόπολη.   

Φωτογραφίες: Δημήτρης Αναστασόπουλος