Αφιέρωμα στα Άγναντα

ΑΓΝΑΝΤΑ

Σε υψόμετρο 700 μέτρων και 53 χιλιόμετρα από την Άρτα ,σε μια λεκάνη που σχηματίζεται ανάμεσα στα Τζουμέρκα και το Ξεροβούνι ,απλώνεται ένα από τα πανέμορφα  κεφαλοχώρια   του Δήμου μας, η Άγναντα η τα Άγναντα όπως τ΄ αποκαλούν οι περισσότεροι.

Ανήκει  στον  Δήμο Κεντριών Τζουμέρκων από το 2011 όπως προβλέπει το σχέδιο Καλλικράτης. Πριν το 2011 τα Άγναντα μαζί με αλλ’ 7 δημοτικά διαμερίσματα ( Γραικικού, Καταρράκτη, Κουκούλια, Κτισταδες ,Λεπιανα , Μικροσπηλια και Ραμια) αποτελούσαν τον ομώνυμο Δήμο  με έδρα τ Άγναντα.

Η σημερνή τοπική κοινότητα Άγναντων συμπεριλαμβάνει πέντε μικρότερους οικισμούς (Αρτισσα, Καταφύγιο, Κονάκια, Παλαιοχωρι και Φραστα)με συνολικό μόνιμο πληθυσμό και με τελευταία απογραφή το 2011   430 ατόμων.  Το  όνομα Άγναντα  το έλαβαν λόγω της πανοραμικής τοποθεσίας τους και  προέρχεται από το Άγναντος που σημαίνει ανοικτός ορίζοντας . Το χωριό αποτελείτο παλαιά από μικρές συνοικίες με σπιτοκαλυβα που αναπτύσσονταν σε  πλαγιές  οπού οι κάτοικοι αγνάντευαν το Ξεροβούνι. Αργότερα όμως το χωριό μεταφέρθηκε στην σημερινή του θέση διατηρώντας βέβαια  το όνομα του .Χωρίζεται δε  σε δυο συνοικίες εκ των οποίων η μια είναι υψηλότερη της άλλης και έχοντας αναμεσά τους και στο κέντρο του χωριού τον Αγναντιτικο χείμαρρο ,ο οποίος εκβάλλει στον Άραχθο.

Το χωριό είναι σε αμφιθεατρική διάταξη παρουσιάζοντας έτσι μια υπέροχα συγκροτημένη εικόνα με αυλάκια στους δρόμους  με τρεχούμενο νερό προερχόμενο  κατευθείαν από το βουνό και με πολύ πλούσια βλάστηση.

(ΔΙΑΦΟΡΕΣ Φωτογραφίες ΑΓΝΑΝΤΩΝ) από το διαδίκτυο

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Όπως όλα σχεδόν τα χωριά των Τζουμέρκων έτσι και τα Άγναντα έχουν την δική τους ιστορία για αυτό παραθέτουμε μια εν συντομία μικρή αναφορά σε μερικά από αυτά τα  Ιστορικά γεγονότα .

Στα Τζουμέρκα έζησε η φυλή των Αθαμανων κατά  τον 4^ο πχ αιώνα όπως έχουμε ήδη προαναφέρει.

Τα κυριότερα ιστορικά αξιοσημείωτα  γεγονότα που σημάδευσαν την ζωή και την ύπαρξη των Άγναντων ξεκινάνε βάση των πρώτων στοιχείων που αναφέρονται το 1729 μ.Χ. , οπού βάση ενός Τουρκικού μανιφέστου , καταγράφεται η πρώτη γραπτή μαρτυρία με αναφορά στις δασικές  και ιδιόκτητες εκτάσεις  των Άγναντων.

Ι)Το 1803 οι Σουλιώτες μεταά την συνθηκολόγηση τους με τον Αλή Πασσά και την συμφωνία τους μαζί του να αποχωρήσουν  από το Σούλι με τις οικογένειες τους χωρισμένοι σε τρεις φάλαγγες,  το εγκατέλειψαν  με διαφορετικούς προορισμούς η κάθε μια. Μια από αυτές τις φάλαγγες και συγκεκριμένα η τρίτη ήρθε και  εγκαταστάθηκε στα Κεντρικά Τζουμέρκα  στα Άγναντα.

( Οι Σουλιώτες  ήταν κοινότητα που αποτελείτο από δίγλωσσους Αλβανόφωνους και Ελληνόφωνους Ορθόδοξους Χριστιανούς, γνωστοί για την δράση τους κατά την Ελληνική Επανάσταση). Αρκετοί από αυτούς επέστρεψαν στα πάτρια εδάφη του Σουλίου Το 1820.

  ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΥΛΙ(ΦΩΤΟ)

                                                                        Ιστορικά βιβλία

ΙΙ)Μετα την Μάχη στην γέφυρα της Πλάκας (1821) ,στον Άραχθο ποταμό  οπού τα Τουρκικά στρατεύματα (4000 Τουρκοαλβανοι) νικήθηκαν από τα Ελληνικά με αρχηγούς τον Μάρκο Μπότσαρη και τον Γιώργο Μπακόλα, ο ηττημένος Τοπαλ Πασας στράφηκε προς τα Άγναντα λεηλατώντας και πυρπολώντας τα με μανία και για αντίποινα (27.7.1821).

ΜΑΧΗ ΓΕΦΥΡΑ ΠΛΑΚΑΣ(ΦΩΤΟ)

Οι σφοδρότερες μάχες έλαβαν μέρος στην θέση Αγ. Γεώργιος  και Αγία Φανερωμένη  .Από την  Ελληνική πλευρά υπήρξαν  αρκετές απώλειες και οι Τούρκοι  μανιωδώς στην πορεία τους έκαιγαν σχεδόν τα πάντα καταφέρνοντας  να φτάσουν πολύ κοντά στον Ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου οπού αντιμετώπισαν για άλλη μια φορά τον Ελληνικό Στρατό.  Ακολούθησαν σφοδρότατες μάχες και μετέπειτα σε διάφορα μέρη των Κεντρικών Τζουμέρκων και δυστυχώς τα Άγναντα όπως και βέβαια ολόκληρη η Ήπειρος παρέμειναν υποδουλωμένα κάτω από τον Τουρκικό ζυγό για πολλά ακόμη χρόνια. Το 1878 στο Συνέδριο του Βερολίνου και με την συνθήκη της Κωνσταντινούπολης το 1881 παραχωρήθηκαν και ενσωματώθηκαν  πλέον  μαζί με τα  Τζουμέρκα ,την Άρτα και ολόκληρη την  Ήπειρο  με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η συνδρομή των Τζουμερκιωτων στους πολέμους συνεχίστηκε και κατά τον ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟ πόλεμο(28.8.1941-26.3.1941)οπού εισβάλανε οι Ιταλοί στην Ήπειρο.

ΙΙΙ)Ένα άλλο ιστορικό γεγονός ,άξιο αναφοράς  είναι ότι κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου και κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής  , στις 29/3/1943 στο Τραπεζάκι Πιστιανων και μετα από σύσκεψη πολιτικών και στρατιωτικών στελεχών του ΕΛΑΣ(Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στράτος),αποφασίστηκε  δημιουργία έδρας αρχηγείου του ΕΛΑΣ στα Τζουμέρκα. Αυτό ‘φερε σε αντιπαράθεση το ΕΛΑΣ με την ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) και σε μια προσπάθεια συμβιβασμού μεταξύ τους υπέγραψαν δια κοινού πρωτόκολλο τον Ιούλιο του 43 οπού αποφάσισαν μεταξύ τους να ιδρυθεί ένα από  κοινού στρατηγείο στα Άγναντα. Μάλιστα  οι δυο αρχηγοί του ΕΛΑΣ (Άρης Βελουχιώτης)και ΕΔΕΣ(Ναπολέων Ζέρβας)έκαναν δια κοινού  περιοδεία στα χωριά των ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ συγκεκριμένα στα Άγναντα στις 16/8/1943.(Παρ όλα ταύτα και για την Ιστορία οι μεταξύ τους θανάσιμες  διαμάχες και διχόνοιες συνεχίστηκαν ως τις29/9/1944 οπού με το σύμφωνο Μυροφυλλου –Πλάκας αποφασίστηκε η μεταξύ τους παύση συγκρούσεων).

Συμφωνητικό μεταξύ ΕΛΑΣ ΚΑΙ ΕΔΕΣ (ΦΩΤΟ)

ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ- ΖΕΡΒΑΣ

Η δεύτερη φορά που τα Άγναντα υπέστησαν τεράστια καταστροφή, ήταν από βομβαρδισμούς, εκτελέσεις 5 χωριανών και πυρ πολισμού 86 σπιτιών για παραδειγματισμό από τους Γερμανούς και με τους Έλληνες αντάρτες ανήμπορους να υπερασπιστούν την περιοχή.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Εκτός από του να θαυμάσει κανείς το υπέροχο αυτό χωριό με την πλούσια βλάστηση  και  μοναδικές φυσικές ομορφιές όπως τα πηγαία νερά  (κρύα Βρύση, Βρυσμουρα, Γκουρα κλπ.) μπορεί να επισκεφτεί 

1.ΙΛΕΤ (ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ)

Έτος ιδρύσεως 1998 με σκοπό προβολής όλων των Τζουμέρκων .Η ΙΛΕΤ εμπλουτίζει συνεχώς το Ιστορικό Λαογραφικό της Μουσείο απασχολώντας μια ομάδα ειδικών σε θέματα Ιστορίας, Μνημείων, Λαογραφίας κλπ. ,εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα την βιβλιοθήκη της με επιστημονικές εργασίες και μελέτες. Τα περισσότερα εκθέματα που έχει στην κατοχή της είναι δωρεές κατοίκων της περιοχής  που χρονολογούνται κατά την διάρκεια  του 19^ου και 20^ου αιώνα. 

Η είσοδος επισκέψεως στο Μουσείο της ΙΛΕΤ είναι ελεύθερη

Διεύθυνση    Πλατεία Κοιμήσεως της Θεοτόκου

                         47043 Άγναντα 

2. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΦΑΡΟΣ ΑΓΝΑΝΤΩΝ

 Το παλιό Πέτρινο Κτήριο του Ιστορικού Γυμνασίου Αγναντων ,που για 100 περίπου χρόνια ήταν ο     Πνευματικός Φάρος των Τζουμέρκων  .Πρώτο λειτούργησε το 1881 μετά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ,ενώ καταστράφηκε από πυρπόληση Γερμανών το 1943 και δεν λειτούργησε ως το 1945.Επανακατασκευαστηκε πλήρως μετά από περιπετειώδης αναβολές το 1959  και σήμερα χρησιμοποιείται ως στέγαση της Δημοτικής ενότητας Αγναντων. 

Π

Το σχολείο Άγναντών την εποχή της ακμής του 1900+ και στην σημερινή του μορφή .

3. ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ,ΝΕΡΟΤΡΙΒΗ ΚΑΙ ΜΑΝΤΑΝΙ

Οι κάτοικοι για την ανάπτυξη, επιβίωση και εξέλιξη τους ,χρησιμοποιώντας την δύναμη του νερού κατασκεύασαν  βιοτεχνικά κτίσματα όπως Νερόμυλους , Νεροτριβές και Μαντανια τα περισσότερα εκ των οποίων είναι ιδιοκτησίες της Εκκλησίας.

Στα Άγναντα δύναστε  να θαυμάσετε από κοντά τους νερόμυλους   Της Παναγίας και του Αγιου Γεωργίου  κηρυχθεντα δυο από τα νεότερα διατηρητέα  μνημεία της Νέο Ελληνικής Εποχής, όπως το Βιοτεχνικού τύπου Συγκρότημα Νερού του Προφήτη Ηλία.

4.ΗΡΩΟ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ ΑΓΝΑΝΤΩΝ

Στην μνήμη των φονευθέντων Αγναντιτων από τους Γερμανούς η Αδελφότητα Αγναντιτων Αθήνας έστησε αυτό τον αδριάντα το 1980 στην περιοχή του Παλαιοχωριου.

Παλαιοχωρι Αγναντων (φωτο)

5. ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΕΣ

1.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ στο Κέντρο του χωριού

 2.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ Μετά Βυζαντινό μνημείο. Χρονολογείται από το 1849 και δεσπόζει αγέρωχος σε λόφο πάνω από το χωριό. Παλαιοτέρα λειτουργούσε σαν γυναικείο μοναστήρι. Θεωρείται διατηρητέο μνημείο.

3.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ στο Παλιοχωρι Αγναντων.

4.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ  στον συνοικισμό Στερνα και σε υψόμετρο 1250μ

5. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ στην θέση Παλαιοχωρι.

6.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ στον συνοικισμό Αρτισσα

7.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ στην θέση Θεοδουλια

8.ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ στα Φραστα οπού σε συνδυασμό με την γιορτή γίνεται και η γιορτή του τσίπουρου στις 8/11.

9.ΕΞΩΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ στον λόφο του Αι Λια (1901) 

Μπορείτε να συμμετέχετε στο  Καγκελαρι  σε ένα  τριήμερο εκδηλώσεων από 25-27  Αυγούστου,  με τοπικά εδέσματα και ποτά .Το καγκελάρι ένα είδος τοπικού  Ηπειρώτικου χορού  που χρονολογείται από τον 16^ο αιώνα, την εποχή της Τουρκοκρατίας,  λαμβάνει δε χώρο στην Πλατεία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

6.ΚΕΝΤΡΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ‘’ΤΑ ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ’’ 

Αν αγαπάτε τις δραστηριότητες όπως τοξοβολία, αναρρίχηση , στίβο ,ομαδικά αθλήματα, παιχνίδια επιβίωσης  κλπ. δεν έχετε παρά να κάνετε μια βόλτα  στο Κέντρο Δραστηριοτήτων .Σε έναν περιφραγμένο ασφαλή χώρο , δίπλα από το γυμνάσιο Αγναντων με υπέροχα ιδανικό,  φιλικό  περιβάλλον και  φανταστική   θέα έχει την δυνατότητα και  προσφέρει πολλαπλές δραστηριότητες για όλες  σχεδόν τις ηλικίες κάτω από το άγρυπνο μάτι των έμπειρων επαγγελματιών του είδους. 

Το Κέντρο Δραστηριοτήτων είναι και η αφετηρία /τερματισμός των διεξαγόμενων  αγώνων Ορεινής ποδηλασίας και mountain Running που διεξάγονται τα τελευταία 18 χρόνια με αθλητές όχι μόνο από Ελλάδα αλλά και με συμμετοχή αθλητών άλλων  Χωρών. 

Μια άψογη επιλογή για όλους μικρούς (άνω των 8 ετών) και μεγάλους.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΚΑΙ ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ ΣΕ ΚΟΝΤΙΝΑ ΜΕΡΗ

Τα Άγναντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση εξορμήσεων και προς διαφορετικούς άξιους επισκεψημοτητος προορισμούς.

Ενδεικτικά 

ΓΕΦΥΡΑ ΠΛΑΚΑΣ

15 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ από τα Άγναντα .Υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα μονότοξα γεφύρια των Βαλκανίων ( 40 μήκος& 20μ.ανωτατο ύψος )που χρονολογείται από το 1866,πανω από τον ορμητικά νερά του Άραχθου ποταμού.

 Ως το 1913 ήταν το φυσικό όριο μεταξύ του Ελληνικού και Τουρκικού Κράτους με πλούσια ιστορία στο ενεργητικό του .Το Τελωνείο το οποίο σώζεται ως σήμερα αδιάψευστος μάρτυρας εκείνης της εποχής.

 Δυστυχώς όμως  λύγισε και κατέρρευσε μετά από ισχυρή βροχόπτωση  το 2015.

Η  επέμβαση των αρχών και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου άμεση.  Ανέλαβαν την αποκατάσταση του Γεφυριού προχώρησαν στην ταχεία αναστήλωση του .Έτσι το περιβόητο Γεφύρι της Πλάκας  δεσπόζει και πάλι αγέρωχο και επιβλητικό .

 ΜΟΝΗ ΚΗΠΙΝΑΣ

Στα Βόρεια Τζουμέρκα και σε απόσταση 11,5 χιλιομέτρων από τα Άγναντα,  κοντά στους Καλλαρύτες , αναμεσά σε ψηλά βράχια σαν σε φωλιά αετού κρυμμένη από ανθρώπινη ματιά και δίνοντας  την εντύπωση ότι αιωρείται  στους βράχους ,βρίσκεται η Μονή Κηπινας. 

 Θεϊκό τοπίο και ένα από τα ομορφότερα σημεία των Τζουμέρκων. Χρονολογείται από το 1212 μ.Χ. ,αφιερωμένη στην Θεοτόκο , οφείλει  δε το όνομα της στους κήπους που καλλιεργούσαν οι μοναχοί  Οι Αγιογραφίες της Μονής είναι του  17^ου αιώνα. Στην είσοδο της υπάρχει  μια μεγάλη σπηλιά 240 μέτρων μήκους οπού οι κάτοικοι των γύρω χωριών προστατευόντουσαν κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

RAFTING

Αν είστε δεινοί κολυμβητές και σας αρέσει το υδάτινο στοιχείο ,οπού μπορεί κανείς να θαυμάσει τοπία που αδυνατεί  να γνωρίσει με άλλο τρόπο ,ραφτινγκ είναι η λύση. Ένας τρόπος να ζήσετε την ομορφιά του τοπίου που προσφέρεται με μοναδικές εικόνες, κατακόρυφα βραχώδη μέρη, φαράγγια καταρράκτες κλπ. Εκεί οπού η αδρεναλίνη ανεβαίνει στο κατακόρυφο και βιώνει ο καθένας από μας μια μίνι προσωπική περιπέτεια. Η διαδρομή ξεκινάει από την Γέφυρα Πλάκας και τελειώνει στο χωριό Σκούπα  (Μια εκ των διαδρομών)

Τ ‘Αγναντα διαθέτουν ξενοδοχεία /ξενώνες και θα βρείτε και  Ταβέρνες που προφέρουν Τοπικά φαγητά ,φαγητά της ώρας  , μπορείτε δε  ν απολαύσετε τις παραδοσιακές Ηπειρωτικές πίτες (λαχανόπιτα , κρεατόπιτα ,μακαρονοπιτα γαλατόπιτα κλπ.).Το τοπικό κρασί και το τσίπουρο θα συνοδεύσει το γεύμα σας ,  μπορείτε επίσης   να απολαύσετε και τον καφέ σας στις τοπικές καφετέριες του χωριού.

ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ 

ΚΑΘΛΥΝ ΚΡΑΙΤΟΝ ΤΡΙΑΝΤΟΥ 

ΜΕΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΤ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ,ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΥΣ