28η Οκτωβρίου 1940 – Σκέψεις και συμπεράσματα

Του Σωτήρη Λ. Δημητρίου

Έχουν γραφεί τόσες ιστορικές αλήθειες, μαρτυρίες μαχητών και αμάχων, λαού γεγονότα και απόψεις από διάφορα πολιτικά πρίσματα και τόσες άλλες αλήθειες ή ακόμη και μισοαλήθειες …  

Πλούσια η ιστορική βιβλιογραφία! Ίσως είναι χρήσιμο να ασχοληθούμε με το πνεύμα και το νόημα της αντίστασης του λαού και του στρατού μας μελετώντας κάποιες πτυχές της ιστορίας. Η ιστορία συνεχίζει να ασχολείται βεβαίως, γράφεται, ξαναγράφεται και ίσως κάπως αλλιώς διαμορφώνεται και αναρωτιέται κανείς, γιατί συμβαίνει; Για να προσαρμοστεί σε κάποια πολιτικά μέτρα και σταθμά; Μέγα σφάλμα για όποιους σκέφτονται έτσι. Η ιστορία γραφόμενη πρέπει να αντικατοπτρίζει την αλήθεια, πρέπει να αποτελεί μνήμη και παραδειγματισμό για τις επόμενες γενιές και τίποτε άλλο!  Ακόμη και τα λάθη που συνέβησαν ανά εποχή (κυρίως αυτά), πρέπει να διδάσκουν και όχι να πολώνουν και να φανατίζουν.

Η 28^η Οκτωβρίου αποτελεί σύμβολο αντίστασης στην Ιταλική εισβολή και στην Γερμανική κατοχή. 

Σήμερα που τα αντιστασιακά «αντισώματα» έχουν αρκετά εξασθενήσει και είμαστε (φοβάμαι) πιο ευάλωτοι όσο ποτέ, ας θυμηθούμε κάποια έστω, ψήγματα ιστορίας, τότε που η απόπειρα εισβολής του Μουσολίνι στην Ελλάδα μετατράπηκε σε ταπείνωση του ιταλικού στρατού η οποία ανάγκασε τον έτερο πιο ισχυρό του άξονα τον Χίτλερ να παρέμβει σε υποστήριξη του Μουσολίνι. Ακολούθησε η κατοχή και η εθνική αντίσταση, εναντίον του κατοχικού στρατού.  

Ας σταθούμε πέραν της γνωστής ιστορίας, στην συμπεριφορά του κατοχικού στρατού και στο πλιάτσικο σε ό,τι πήγαινε το μυαλό τους. Από τρόφιμα ως αρχαία μνημεία!

Οι Έλληνες, υποδουλωμένοι πλέον ζητιάνευαν στους δρόμους, έψαχναν σε σκουπιδοτενεκέδες, έτρωγαν ότι μπορούσαν να φανταστούν, ότι θα αποτελούσε τροφή τους. Οι  Γερμανοί αξιωματικοί πετούσαν από τα μπαλκόνια τα αποφάγια και διασκέδαζαν βλέποντας τους Έλληνες με σηκωμένα τα χέρια να προσπαθούν να πρωτοαρπάξουν τα απομεινάρια του φαγητού τους! Άφησαν εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς πίσω τους!

Έμειναν οι μνήμες όλων αυτών των γεγονότων και τα ψυχικά τραύματα, αυτής της γενιάς που μοιραία τις πέρασε (μέσα από τις πληγές των βιωμάτων) στην επόμενη γενιά και ως να εξασθενήσουν αυτά τα βιώματα και να επουλωθούν αυτά τα ψυχικά τραύματα, ήρθαν τα καινούργια! 

Έτοιμο και πρόσφορο το έδαφος, για να περάσουν στο επόμενο στάδιο, αφού χτυπώντας την παιδεία, τον πολιτισμό μας και κυρίως παραποιώντας την ιστορία μας. ( Όχι βέβαια μόνοι τους οι ξένοι). Φτάσαμε λοιπόν στην σημερινή εποχή του καταναλωτισμού, της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, κατάφεραν να μας οδηγήσουν οι αξιότιμοι αιρετοί μας και να μας επιβάλλουν οι ξένοι την οικονομική κατοχή της πατρίδας. Είναι αναγκαία όσο ποτέ η ανάπτυξη αντιστασιακού πνεύματος σε ό,τι δεινά συνεχίζουν να έρχονται.

Βιώνουμε μια περίεργη όσο και ισοπεδωτική κοσμοαντίληψη της οποίας τα κύρια χαρακτηριστικά (εθνολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, ατομικά κ. α.) δεν ξέρουμε αλλά ίσως υποψιαζόμαστε, πού έχουν το «εργαστήρι» τους και πού θέλουν να μας οδηγήσουν, ως τελικό προορισμό! 

Η αντίσταση για να έχει αποτέλεσμα, απαιτεί πάντα ομοψυχία. Σε αυτό ακριβώς δεχόμαστε πάντα σαν χώρα και σαν λαός «τα πυρά». Ας απορρίψουμε τις κλισέ εκφράσεις-ύβρεις που μας επιβάλλουν περίεργες «πηγές εφεύρεσης λέξεων». Μπορούμε να συνομιλούμε με ελληνικά, χωρίς επαναλαμβανόμενες ατάκες άλλων.

Η αντίσταση ας ξεκινήσει με ένα χαμόγελο στον συμπάσχοντα φίλο, συμπολίτη, πατριώτη μας, ας γίνει αλληλεγγύη. Όλοι γνωρίζουμε ότι βαλλόμαστε από παντού και ότι πρέπει να στηριζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις. Μέγα παράδειγμα αντίστασης και η επέτειος των ημερών. 

Η 28η Οκτωβρίου 1940, ταυτίστηκε με την Επανάσταση του 1821. Και οι δυο πόλεμοι θεωρήθηκαν ουτοπία για τους «λογικούς» της εποχής τους. Η αντίσταση των ελληνικών στρατευμάτων κατά το 1940-41 έγινε σύμβολο και έφτασε να ειπωθεί το: «Από σήμερα δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες» από τον Sir Winston Leonard Spencer-Churchill ή κατ’ άλλους, από τον άγγλο βουλευτή Francis Noel-Baker. 

Η 28η Οκτωβρίου αποτελεί ίσως την ενδοξότερη στιγμή της νεοελληνικής Ιστορίας. Ας μας μείνει λοιπόν από την 28η Οκτωβρίου η  απόκρουση της εξωτερικής απειλής εναντίον της ακεραιότητας της χώρας και η Εθνική Αντίσταση στην κατοχική δύναμη, ως την απελευθέρωση. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία, λογχεύει κινδύνους που ίσως μας οδηγήσει να ολισθήσουμε σε επικίνδυνες ατραπούς. Θα πρέπει να μας είναι αδιάφορο,  ποιο τρόπο διακυβέρνησης έχει επιλέξει ο επίδοξος εισβολέας μας. Το κριτήριο για την πατρίδα μας είναι ότι έρχεται σαν εισβολέας, όχι με τι καθεστώς κυβερνιέται αυτή η χώρα. Είτε λέγεται Ιταλία, Γερμανία, είτε Τουρκία, είτε οποιαδήποτε άλλη, οποιουδήποτε καθεστώτος. 

Οι Σουλιώτισσες παλαιότερα δεν ενδιαφέρονταν ποιος ήταν Σουλτάνος ούτε ενδιέφερε τους Σουλιώτες πώς λεγόταν ο αντίπαλος πασάς. Έτσι και το 1940, αδιαφορούσαν πλήρως οι Ηπειρώτισσες για το καθεστώς της Ιταλίας και της Γερμανίας. Στα μαχόμενα παλικάρια μετέφεραν πολεμοφόδια και έπλεκαν κάλτσες.

Σαν εχθρός πρέπει να αντιμετωπιστεί οποιοσδήποτε και κάθε μορφής εισβολέας, σε κάθε περίπτωση και να «φυλάττουμε πίστη εις την πατρίδα και υπακοήν εις το σύνταγμα και τους νόμους της πατρίδος» μας. 

Φοβερές οι συνέπειες του έπους του 1940, όμως δεν στάθηκαν ικανές να καταλύσουν το ελληνικό έθνος. Αυτό το «ελληνικό έθνος» είμαστε απλά εμείς, ο γείτονας, ο φίλος, ο συμπολίτης, ο πατριώτης Οι λέξεις κλισέ εδώ δεν έχουν θέση. 

Και στην Εθνική αντίσταση που ακολούθησε, οι αντιστασιακές δυνάμεις είχαν αναφορά στο έθνος μας: «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο», «Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος», «Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός».

Όλη η υδρόγειος έτσι σκεφτόταν και σκέφτεται. Όλοι οι λαοί αγωνιούν για την επιβίωσή τους. Τα υπόλοιπα δημιουργήθηκαν για να διχάζουν λαούς και να τους βάζουν να αλληλοσπαράσσονται, στερώντας τους ποικιλότροπα την ελευθερία. Ακόμη και το πισώπλατο χτύπημα της παιδείας, των πολιτισμών των λαών, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ιδιαίτερα της πατρίδας. Χωρίς πατρίδα άλλωστε πού θα μπορούσαν να δημιουργήσουν με βάση τις ανωτέρω αξίες;

Αυτές οι αξίες δεν είναι αυτονόητες και εύκολα μπορούν να απειληθούν γι’ αυτό δεν μπορούμε να τις θεωρούμε δεδομένες και επομένως πρέπει πάντα να αγωνιζόμαστε για αυτές. 

Γνωρίζουν όσοι ορκίστηκαν, ότι πολλές φορές δημιουργούνται απορίες, ακόμη και υποψίες αν υπάρχουν ή όχι επίορκοι! 

Θα έχανε το νόημα οποιαδήποτε αναφορά στο 1940, αν είχαν διαπραγματευτεί ξεπούλημα τμήματος ή τμημάτων της πατρίδας, προκειμένου να ευημερήσουν οι υπόλοιποι και «…για χάρη της ειρήνης…» όπως είπε κάποια πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων σε νέο ορκισμένο πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κάποτε! (πασίγνωστο και έχει καταγραφεί παντού). 

Ό,τι με τόσες θυσίες αποκτήθηκε, πάση θυσία πρέπει να μείνει ο τόπος μας! Αυτό είναι το βασικό δίδαγμα της ιστορίας και έρχεται μέσα από τις μνήμες και την γνώση. Τρανταχτό παράδειγμα και επίλογος ας είναι δύο γράμματα.

 Το γράμμα του Ίλαρχου Κων. Τζαβέλλα στον πατέρα του, όπως είναι σε προηγούμενο άρθρο μου: 

Έγραφε στις 15 Νοεμβρίου 1940 ο ίλαρχος Κων. Τζαβέλλας στον πατέρα του ανώτατο αξιωματικό Ε.Α. Λάμπρο Τζαβέλλα: «… Μετά 7ωρον μάχην καθ’ ην κατέλαβον δύο οχυρωμένα υψώματα 700μ., όρθιος, ακάλυπτος και ασκεπής με το πιστόλι στα χέρια, ωδήγησα τους άνδρες μου στην Δόξα και την Νίκη. Ευρίσκομε επί Αλβανικού εδάφους όπου είχα την τιμή και την ικανοποίηση να πατήσω πρώτος με το σύνταγμά μου. Εδέχθην τα συγχαρητήρια των προϊσταμένων μου και να είσαι υπερήφανος πατέρα γιατί ο γυιός σου αψηφώντας τον θάνατο, επολέμησε σαν Τζαβέλλας». (Δεκεμβρίου 2 του 1940, έπεσε ηρωικά μαχόμενος και όρθιος, αφού δέχτηκε κατάστηθα ριπή πολυβόλου).

 Ολόκληρο το άρθρο στις παρακάτω ιστοσελίδες: (https://www.thesprotikospalmos.gr/?p=69893),                         https://www.thespro.gr/2018/10/1940.html                                                                 https://penbloc.blogspot.com/2018/10/blog-post_27.html             

Η επόμενη είναι μια επιστολή απάντηση πατέρα κάποιου μαχητή, στον γιο του, που του ζητά σε ποια διεύθυνση να στείλει γράμμα προς τον αδελφό του, που πολεμούσε κι αυτός στο μέτωπο. Ρωτούσε για τον αδερφό του, ο οποίος είχε σκοτωθεί χωρίς ο πρώτος να το γνωρίζει:                                              Η απάντηση συγκλονιστική:                                                                                         “Παιδί μου, μου ζητάς τη διεύθυνση του αδελφού σου. Σου τη γράφω. “Πάνθεον Ηρώων”. Σφίξε την καρδιά σου.                                            Σε φιλώ Ο πατέρας σου”                                                                                                             

Αυτή η γη είναι πολύ ακριβή για να ξεπουληθεί και η ιστορία μας βρίθει από τέτοια γεγονότα. Δεν έχει κανείς δικαίωμα να μας στερήσει ούτε σπιθαμή γης, ούτε την γνώση της ιστορίας μας!