Ο Άγιος Νικόλαος της ΄Ανω Βέλλιανης (Μέρος Β΄)

Ο Άγιος Νικόλαος της  Άνω Βέλλιανης (Μέρος Β΄)

 Του Μάριου Μπίκα

(1) Ο ΄Αγιος Νικόλαος της Πάνω Βέλλιανης στην πρώτη του κτίση (1861)

Ο Άγιος Νικόλαος της  ΄Ανω Βέλλιανης (Μέρος Β΄)

( Η πρώτη ανακαίνιση του Αγίου Νικόλαου της ΄Ανω Βέλλιανης έγινε το1990 επί εφημερίας Παπανικόλα (Πέτσιου) και όχι από τον Παπαγάκη (Παπαφώτη, όπως ανεγράφη κατά την πρώτη ανάρτηση, 15.01.17 στην ιστοσελίδα Periodiko Step )

Η Δεύτερη  ανακαίνιση του Αγίου Νικολάου της  ΄Ανω Βέλλιανης

O ΄Αγιος,  όταν δεν λειτουργιέται, αυτοκαταστρέφεται, έλεγαν οι παλιοί. Ο ΄Αγιος αναμένει κάθε Σάββατο βράδυ και παραμονή των εορτών το  άναμμα των καντηλιών του. Αναζητεί το καθάρισμα, το άσπρισμα. Περιμένει  το θυμιάμα  του παπά. Ευχαριστιέται από την παρουσία των πιστών με το κερί τους.  

Δεν έχουν περάσει τρεις (3) δεκαετίες από την ανακαίνιση του Αγίου Νικόλαου (1990) και παρουσιάστηκαν καινούρια προβλήματα. Προβλή-ματα τα οποία στη μακραίωνα ζωή του (1861-1990) ήταν εντελώς άγνω-στα. Μετά από συχνές βροχοπτώσεις εμφανίζονταν  στο δάπεδό του βρόχινα ύδατα. Τα ύδατα αυτά δημιουργούσαν τέτοια υγρασία, ώστε κατέστρεφαν όχι μόνο το ασβετοκονίασμα της τοιχοποιίας, αλλά και ό,τι άλλο υπήρχε εντός του ιερού χώρου.

Μετά από τυχαία εντόπιση των υδάτων αυτών, ο κ. Τσικριτζής Γεώργιος,  καθηγητής Σωματικής Αγωγής και Γαμπρός  του Σπυρί-δωνα Ευαγ. Γεωργίου και της Γιαννούλας Δ. Λώλου από την κόρη τους  ΄Εφη,  στη μνήμη του αδικοχαμένου αδελφού του Νικόλαου (βλ.π.κ.), ανέλαβε τα έξοδα  για τις παρακάτω εργασίες.  Οι εργασίες αυτές άρχισαν το 2013 και συνεχίζονται  :

–   Εκσκαφή περιμετρικά του ναού με συνδετήρια δοκό ( βιομηχανικό τσέρκι) 50×50 στην βάση  και ρίξιμο ενός μέτρου τσιμέντου με σίδερο, για να σταματήσει η είσοδος του νερού στο εσωτερικό της  εκκλησίας. Τέλος, πάνω από το τσιμέντο αυτό και στις τρεις πλευρές του ναού κτίστηκε με  πέτρα μικρή μάντρα ύψους περίπου ενός μέτρου.

–   Αλλαγή της ξυλείας της  στέγης.

–   Αλλαγή των κεραμιδιών. Τα έξοδα για τα  καινούρια κεραμίδια πρόσφερε η καθηγήτρια Σωματικής Αγωγής Ειρήνη Γεωργίου, κόρη του Ηλία Σπύρου, από το Λαμποχώρι του Προδρομιού. Η Ειρήνη με την οικογένειά της ζει στην Ερέτρια της Ευβοίας, χωρίς να ξεχνά τον τόπο που τη γέννησε, την ανέθρεψε και την ανέδειξε σε σημαντικό μέλος της κοινωνίας.

–  Αφαίρεση των πλακών του δαπέδου της εκκλησίας. Επίστρωση αυτού με άμμο, πλέγμα και τσιμέντο και επανατοποθέτηση αυτών στην αρχική τους μορφή.  

–  Κατασκευή ταβανιού.

Τα παραπάνω υλικά, είναι από τα καλύτερα που διατίθενται  στην αγορά.

Από τις προγραμματισμένες εργασίες υπολείπονται   τα καινούρια παρά-θυρα, η πόρτα στην κεντρική είσοδο  και η περίφραξη του πέριξ της εκκλησίας χώρου, επειδή τα γίδια τοπικού κτηνοτρόφου προκαλούν καταστροφές. Οι καταστροφές τους δεν περιορίζονται μόνο στον χώρο του Αγίου Νικολάου, αλλά επεκτείνονται και στον αρχαιολογικό χώρο της  αρχαίας Ελέας, την ιστορική Μονή του Αγίου Ιωάννου ως και τον ελαιώνα της.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η δεύτερη ανακαίνιση του Αγίου Νικολάου της Πάνω Βέλλιανης, κυρίως, από μια οικογένεια, σε τέτοια έκταση και σε τέτοια οικονομική κρίση,  είναι άξια κάθε  επαίνου και παρόμοια δεν είχε γίνει στη μικρή Τοπική Κοινότητα της Βέλλιανης. Για αυτόν το λόγο, η Εκκλησιαστική Επιτροπή με τον πρόεδρό της τον Παπαγιάννη (Παπαδόπουλο) ας τοποθετήσουν τιμής ένεκεν εις εμφανές για τους πιστούς

σημείο της εκκλησίας πλάκα, μη εύθραστη, με το όνομα του κ. Τσικριτζή Γεώργιου και το έτος ανακαίνισης του ναού.

Μαρτυρίες

(Οι  παρακάτω μαρτυρίες είναι διασταυρωμένες και διασκευασμένες κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην αλλοιώνεται το πραγματικό τους νόημα )

–  Αριστοτέλης Μπίκας, πρώην Γραμματέας της Βέλλιανης και του Δήμου Σουλίου και από το 1965 ως σήμερα (2017), χωρίς διακοπή, μέλος της εκκλησιαστικής Επιτροπής  Βέλλιανης :  

«  Ο ΄Αγιος Νικόλαος της ΄Ανω Βέλλιανης ήταν η πρώτη εκκλησία  των προγόνων μας. Προτού κατασκευαστεί, οι Βελλιανίτες  εκκλη-σιάζονταν στο Μοναστήρι του ΄Αι – Γιάννη.  

Η πρώτη ανακαίνιση του, μετά το κτίσιμό του το 1861,  έγινε το 1990  επί εφημερίας του Παπανικόλα (Πέτσιου) με καταγωγή από το γειτονικό Προδρόμι.

Μετά την πάροδο τριών (3) περίπου δεκαετιών, η ξυλεία της στέγης άρχισε να φθείρεται. Από τη ανατολική πλευρά της εκκλησίας, το ΄Αγιο Βήμα, όταν για μέρες έβρεχε, έμπαιναν στο εσωτερικό της νερά, τα οποία προκαλούσαν υγρασία.

Εμείς, (η Εκκλησιαστική Επιτροπή) με τον Παπαγιάννη (Παπα-δόπουλο), γνώστες της κατάστασης αυτής, αποδεχτήκαμε την προσφορά του καθηγητή κ. Τσικριτζή Γεώργιου, να πραγματοποιήσει όλες τις εργασίες, ώστε ο ΄Αγιος Νικόλαος να γίνει και πάλι  ασφα-λής και λειτουργήσιμος.

Οι εργασίες αυτές (ξυλεία στέγης, ταβάνι, επίστρωση δαπέδου, εκσκαφή, συνδετικό κλπ.),  χρηματοδοτήθηκαν από τον κ. Τσικριτζή Γεώργιο, εκτός από το κόστος των κεραμιδιών που πλήρωσε η καθηγήτρια Ειρήνη Γεωργίου, κόρη του Ηλία Σπύρου και την κατασκευή του τέμπλου, που πληρώσαμε εμείς.  

Εμείς σαν Εκκλησιαστική Επιτροπή της Βέλλιανης, έχοντας υπόψη τη μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει την πατρίδα μας,  ευχαριστούμε τον κ. Τσικριτζή Γεώργιο με την Ειρήνη Γεωργίου, ως και όλους όσους πρόσφεραν δωρεάν εργασία.

Επίσης θέλω να κάνω γνωστό ότι έχουμε ανάγκη και από άλλες προσφορές, όπως για την ανακαίνιση της Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννου του Πρόδομου ».

–  Κωνσταντίνος Δημ. Λώλος, εκκλησιαστικός Επίτροπος της Βέλλιανης (2017) και ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Ελεατάν :

« Η γιαγιά μου από τον πατέρα μου, η βάβω Λάμπρω, όπως την ήξεραν στο χωριό και στη γύρω περιοχή,  έλεγε :  

« Όταν φεύγεις από την Εκκλησία να τινάζεις ακόμα και τη   σκόνη από τα παπούτσια σου ».

Αυτό σημαίνει ότι από την Εκκλησία δεν πρέπει να παίρνεις μαζί σου ούτε και τη σκόνη που άθελά σου κολλάει στα παπούτσια σου. Γιατί, το θείο μάτι σε βλέπει και αργά ή γρήγορα θα σε τιμωρήσει.

Εγώ μαζί με άλλους συμμετείχα στις εργασίες της πρώτης ανακαί-νισης του Αγίου Νικολάου της  Πάνω Βέλλιανης (1990). Και,  όταν ρίξαμε (γκρεμίσαμε) το εσωτερικό σοβάτισμα, διαπιστώσαμε ότι στην  τοιχοποιία της νότιας πλευράς του υπήρχε ένα μεγάλο τμήμα της που ήταν κτισμένο σε νεότερη εποχή. Τούτο, ίσως συνέβηκε, επειδή, όπως είχα ακούσει, η εκκλησία σε παλιότερη εποχή είχε καταστραφεί από πυρκαγιά και στη συνέχεια την ξαναέφτιαξαν, οικοδομώντας το καταστραμμένο αυτό τμήμα .

Κατά την εκσκαφή (2013) γύρω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου ήρθαν στο φως ανθρώπινα κόκαλα, ενταφιασμένων Βελ-λιανιτών αγνώστου και παλιότερης εποχής. Τα κόκαλα αυτά τα συγκεντρώσαμε και σκεφτόμαστε να τα ενταφιάσουμε σε κενοτάφιο, πλησίον του Ναού, τελώντας παράλληλα και  τρισάγιο. Επίσης, πάνω στο κενοτάφιο θα τοποθετήσουμε  επιγραφή που να θυμίζει στις επερχόμενες γενιές την δεύτερη ταφή τους.

Σήμερα (2017) μετά τα έργα που πραγματοποιήθηκαν στον ΄Αγιο Νικόλαο της ΄Ανω Βέλλιανης και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, πιστεύω ότι η εκκλησία αυτή θα στέκεται εκεί όρθια, νικώντας το   χρόνο και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες ».

– Τσικριτζής Γεώργιος, γαμπρός στη Βέλλιανη (ό.α.).

Ο κ. Τσικριτζής Γ. ιστορεί το ατύχημα του αδερφού του Νικόλαου, ο οποίος, αφού, κατά πολύ περίεργο τρόπο τραυματίστηκε πλησίον αφύ-λακτης διάβασης γραμμής τρένων, παρέμεινε για δεκαέξι χρόνια ανάπηρος και τετραπληγικός με ελάχιστη επαφή με το περιβάλλον (σχεδόν σε κώμα). Στη συνέχεια αποδήμησε  στις 22.04.2011,  Μεγάλη Παρασκευή, σκορπίζοντας τη θλίψη στους οικείους του…. :

« Ο αδερφός μου ο Νικόλαος μαζί με άλλους φίλους του, σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο, ανεξάρτητα αν ο καιρός ήταν καλός ή κακός, έβγαιναν βόλτες με τις μοτοσικλέτες τους, τύπου Endouro στα βουνά της Αττικής.

Μια Κυριακή του Οκτώβρη του 1996,  περνώντας από αφύλακτη διάβαση σιδηροδρομικής γραμμής, η μοτοσικλέτα τού  πιο νέου της παρέας, που ακολουθούσε  τον αδερφό μου, σταμάτησε, λόγω βλάβης, ακριβώς  πάνω στις ράγες. Ο Νικόλαος έτρεξε αμέσως κοντά του,  για  να τον βοηθήσει στον απεγκλωβισμό της μοτοσικλέτας, φοβού-μενος, μήπως αν περάσει κάποιο τρένο πιθανόν να εκτροχιαστεί και να χαθούν ανθρώπινες ζωές. Και, ενώ κατάφεραν να αποσύρουν από τις ράγες σχεδόν όλη τη μηχανή, πέρασε εκείνη τη στιγμή σιδη-ροδρομική αμαξοστοιχία με μεγάλη ταχύτητα, παρά  το γεγονός ότι ο μηχανοδηγός της είχε μπροστά του αρκετή ορατότητα και μπορούσε να φρενάρει.  Αποτέλεσμα, το διερχόμενο τρένο, αφού χτύπησε τη μοτοσικλέτα,  την εκσφενδόνισε  πάνω στο σώμα του αδερφού μου. Εδώ πρέπει να τονίσω ότι   ο αδερφός μου, αν και την ώρα του ατυ-χήματος  φορούσε κράνος και  κατάλληλη προστατευτική στολή, μάρκας Endura, οι συνέπειες τόσο γι’ αυτόν όσο και για μας ήταν  καταστροφικές.  
Μετά το θάνατό του, 22.04.2011,  Μεγάλη Παρασκευή, υπήρχε ένα αμφισβητούμενο ποσό από την ιδιωτική του ασφάλεια, το οποίο δεν ήταν βέβαιο, αν θα δινόταν.

Σε κάποια από τις επισκέψεις μου στον Άγιο Νικόλα της Άνω Βέλ-λιανης το 2013, μετά το άναμμα των καντηλιών, παρατηρώντας την παραμελημένη εκκλησία του, γεμάτη υγρασία και πρασινίλα στους τοίχους,  ψιθύρισα :

« Άγιε Νικόλα μου, είσαι χάλια. Αν πάρω τα χρήματα της ασφάλειας,  θα σε φτιάξω καινούριο ».

΄Ετσι, δύο χρόνια μετά το θάνατο του αδερφού  και μια εβδομάδα  μετά την επίσκεψή μου στον ΄Αγιο Νικόλαο, έγινε το θαύμα. Με καλούν από την ασφάλεια να πάω να εισπράξω το ποσό(!!!!) για το οποίο εγώ ήμουν ο μόνος δικαιούχος.

Στη συνέχεια, αφού επικοινώνησα με το  Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, της Βέλλιανης και τον εφημέριό της τον Παπαγιάννη, ομόφωνα πήραν απόφαση να αναλάβω την ανακαίνιση του ΄Αγίου Νικολάου της ΄Ανω Βέλλιανης. ΄Ετσι, ύστερα από την έκδοση της  απαραίτητης μελέτης από φίλο αρχιτέκτονα και ενός πασίγνωστου συντηρητή ναών και έργων τέχνης του κ. Γιάννη Λιούγκου,  άρχισα τις εργασίες τον Οκτώβρη του 2013.

Και σήμερα αρχές του  2017 βρίσκομαι σχεδόν στο τέλος των εργα-σιών αυτών, παραδίδοντας τους επόμενους μήνες ανακαινισμένο τον ΄Αγιο Νικόλαο της Πάνω Βέλλιανης στους  Βελλιανίτες και στις  γενιές των γενιών τους. Τον παραδίδω πραγματικό στολίδι, με την ευχή, όχι μόνο να εκκλησιάζονται σε αυτόν με δέος και κατάνυξη, αλλά και να τελούν κατά βούληση τα θρησκευτικά τους μυστήρια  (γάμους,  βαφτίσια κλπ.)

Τέλος, θέλω να κάνω γνωστό ότι χωρίς την βοήθεια του Κωνστα-ντίνου Λώλου και των παιδιών του, οι εργασίες ανακαίνισης του Αγίου   Νικολάου δεν θα είχαν φτάσει στο σημερινό  σημείο.  
                                      Παλιά

΄Ηταν κάποτε παλιά, που με λάδια και κεριά

άνοιγαν την εκκλησιά, για να βρούνε γιατρειά.

΄Ηταν κάποτε παλιά, που στ’ αρρώστου το κεφάλι,

ο παπάς με θεία χάρη, διάβαζε το βλογητάρι.

΄Ηταν κάποτε παλιά,  που στ’ αρρώστου το κρεβάτι

ο παπάς την Κοινωνία, πρόσφερε για θείο χάπι.

΄Ηταν κάποτε παλιά, που σαν βλέπαν τον παπά,

του φιλούσανε το χέρι, όλοι, άνδρες και παιδιά.

Τώρα; Τώρα οι πολλοί,  μόλις βλέπουν τον παπα,

στρίβουν το κεφάλι αλλού και γελούν ειρωνικά.

Και τα άδολα παιδιά; Δεν προστρέχουν στον παπά,

να τους δώσει  ευλογία και δυο τρία  ζαχαρκά.  

΄Ηταν κάποτε παλιά, που σαν βλέπαν εκκλησιά,

έμπαιναν με σεβασμό, με κερί και με σταυρό.

Τώρα βάνδαλοι πολλοί, ξένοι προς την  προσευχή,

μπαίνουν μέσα στους Ναούς και αρπάζουν θησαυρούς.

Κι αν ο Νόμος του πολίτη δεν τους βάζει φυλακή,

του Θεού η καταδίκη  πάντα θα τους τιμωρεί.   

Χάλασε πολύ ο κόσμος, λέει ο γέρος στο παιδί,

ο παπάς κι ο κόσμος όλος τώρα άλλαξαν πολύ.

                                                   Τέλος
1. Στο Σεβαστό, έλεγαν οι παλιοί, βγαίνει πρώτα ο ήλιος
2. ζαχαρκά (ζαχαρικά) : καραμέλες