Ακολουθήστε μας στο VIBER για να λαμβάνετε σε πραγματικό χρόνο τις αναρτήσεις μας.

https://invite.viber.com/?g2=AQAhvsW7isOUdlCEkVCqv7YorRka1dt%2FMmmYsdlj%2BHNRIl0RiuqqmD4CiLD5s2SY

Όποτε θέλετε μπορείτε να αποχωρίσετε (αν και δεν το θέλουμε).

Αφιέρωμα: Οι πανελλήνιες εορτές του Σουλίου το 1963

Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα

Οι πανελλήνιες εορτές του Σουλίου το 1963

Στις 30 Απριλίου του 1963 τελέσθηκαν στο Σούλι οι τρίτες κατά σειρά διήμερες πανελλήνιες εορτές του Σουλίου.  Στις εορτές αυτές έλαβε μέρος και το Γυμνάσιο της Παραμυθιάς, κυρίως με χορευτικά τμήματα των δύο  τελευταίων τάξεων. Εκεί μαθήτριες και μαθητές με παραδοσιακές ενδυμασίες χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς.  Εκτός των χορών αυτών, χαρακτηριστική ήταν η σκηνή της μεταφοράς της ελληνικής σημαίας από το Κούγκι στο Σούλι (πηγάδια). Τέσσερις (4) μαθήτριες, ντυμένες με σουλιώτικες ενδυμασίες, κρατούσαν τη σημαία εκάστη ανά μία γωνία. Έμπροσθεν και όπισθεν της σημαίας προηγούνταν και έπονταν δύο (2)  εύσωμοι φουστανελάδες μαθητές. Και έμπροσθεν των δύο (2) πρώτων φουστανελοφόρων προπορεύονταν η μαθήτρια Αντωνίου Αυγούλα ενδεδυμένη Σουλιώτισσα. 

Την εποχή εκείνη δεν είχε κατασκευαστεί ακόμα η αμαξιτή οδός Γλυκή – Σούλι. Η μετάβαση των επισκεπτών γινόταν με αυτοκίνητο μέχρι τη Γλυκή και από εκεί  πεζή ή επί των μεταφορικών ζώων μέσω της  Σκάλας της Τζαβέλαινας,  Γέφυρας του Ντάλα  και Σαμονίβας έφθαναν στο Σούλι. Η διαδρομή ήταν γραφική,  πολύ κουραστική και μόνο η ανάβαση διαρκούσε περίπου  δύο (2) ώρες.

Τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου στην Παραμυθιά και σε αίθουσα του  Δημοτικού Σχολείου Βούλγαρη οι μαθητές του Γυμνασίου της Παραμυθιάς   ανέβασαν  θεατρική παράσταση, η οποία είχε σχέση με την πτώση του Σουλίου το 1803. Την παράσταση αυτή παρακολούθησαν και όλες οι πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές της Ηπείρου, ως και δέκα (10) Μητροπολίτες της Ιεράς Συνόδου. Εντυπωσίασε δε τόσο πολύ το ακροατήριο, ώστε προτάθηκε να ανεβαστεί και σε κεντρικό θέατρο των Αθηνών. Η πρόταση όμως αυτή δεν πραγματοποιήθηκε για λόγους που είχαν σχέση με τη λειτουργία του Γυμνασίου (επικείμενες εξετάσεις)

Φωτογραφίες από τις εορτές του Σουλίου το 1863

(1)  Έφιππος ο Μητροπολίτης Παραμυθίας Τίτος  (Ματθαιάκης) σε εορτές του Σουλίου. 
                                                   Αρχείο Romfea Gr.

 

(2)  Ο αείμνηστος Γυμνασιάρχης Πάστρας Γεώργιος  έφιππος στο Σούλι 30.04.1963
                                             Αρχείο Πάστρα Βασίλη (γιου του)

   

(3)  Αναπαράσταση της ανατίναξης του Κουγκιού  30.04.1963
                                               Αρχείο Πάστρα Βασίλη

                   

   (4)   Σούλι 30.04.1963 
Η μεταφορά της ελληνικής σημαίας από το Κούγκι στο Σούλι (Πηγάδια)
Διακρίνονται :  Η Αυγούλα Αντωνίου, όπισθεν αριστερά ο Καλύβας Θεόδωρος, ο Πάστρας Βασίλειος, η Κασκάνη Έλλη (αριστερά) η Τζάτζου Ευθέρπη (;) η Λάμπρου Βασιλική και η Εργολάβου Βασιλική (δε διακρίνεται) κρατούν τη σημαία του Σουλίου. Όπισθεν ο Μπίκας Μάριος (δεξιά) και ο Αλεξίου Ευάγγελος. 
                                                    Αρχείο Πάστρα  Βασίλη 

                                            

(5) Ο Γυμνασιάρχης Πάστρας εκφωνεί τον πανηγυρικό της ημέρας και δεξιά του ο Αρχιμανδρίτης της Παραμυθιάς  Τίτος (Καράντζαλης)
                                                        Αρχείο Πάστρα Βασίλη

 

(6)    Ο γράφων Μ.Α.Μ  μπροστά στο μαρμάρινο μνημείο του Σουλίου ( 30.04.1963 )
                                                      Αρχείο Μ.Α.Μ.
Το εικονιζόμενο μνημείο σήμερα δεν υπάρχει. Κτίστηκε το 1960.  Πότε όμως  και γιατί καταστράφηκε δεν έχει με βεβαιότητα διευκρινιστεί. Σε φωτογραφία Θεσπρωτικής εφημερίδας κατά τις πρώτες εορτές του Σουλίου  παρουσιάζονται οι επί της στήλης μαρμάρινες πλάκες δεμένες με σκοινιά. (Βλέπ. Βασίλη Κραψίτη : « Ιστορία της Παραμυθιάς », Β΄. έκδ., Αθήνα 1991, σελ. 157 ( φωτογραφία )).
Ο Ντουλμπέρης Νικόλαος : «  Το αναφερόμενο μνημείο έκτισε το 1960 ο εμπειροτέχνης πατέρας μου  Ντουλμπέρης Σταύρος. Για να γεμίσουν οι μαστόροι το καλούπι της πυραμίδας του, έριχναν το τσιμέντο  με το κονσερβοκούτι, επειδή τότε δεν υπήρχαν τα σημερινά τεχνικά μέσα.  Νωρίτερα, πριν το 1960, ο πατέρας μου είχε  φτιάξει και τη γέφυρα στου Ντάλλα, στους μύλους του Σουλίου »

     

Θεατρικές Παραστάσεις 

Στη δεκαετία του 1961 οι μαθητές του Γυμνασίου Παραμυθιάς παρουσίαζαν στους ξένους προσκεκλημένους, στους γονείς και κηδεμόνες, στους μαθητές και στο κοινό της Παραμυθιάς, κυρίως,  τρεις φορές ανά σχολικό έτος θεατρικές παραστάσεις :  Την πρώτη την 28η  Οκτωβρίου, τη δεύτερη την 25η   Μαρτίου και την Τρίτη (μετά το 1961) κατά τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου. Στις θεατρικές αυτές παραστάσεις  συμμετείχαν κυρίως οι μαθητές της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου. Λάβαιναν όμως μέρος και μαθητές των κατώτερων τάξεων. Τούτο υπόκειντο πάντα στην κρίση του εκάστοτε υπεύθυνου, για τη θεατρική παράσταση, καθηγητή.  Σύμφωνα δε με τον Μπέση Κων/νο, την υπευθυνότητα σχεδόν όλων των θεατρικών παραστάσεων, είχε ο φιλόλογος καθηγητής Στεφανουδάκης, ο οποίος πραγματικά μοχθούσε για να παρουσιαστεί ό,τι  καλύτερο.  

Οι θεατρικές αυτές παραστάσεις είχαν σκοπό να ζωντανέψουν  αφ’ ενός μεν τα ιστορικά γεγονότα  και τις παραδόσεις της εποχής εκείνης, αφ’ ετέρου δε να τονώσουν και την εθνική συνείδηση. 

Μνήμες  μαθητών  για τη θεατρική παράσταση που έδωσαν κατά τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου το έτος 1963 : 

–  Μπέσης Κωνσταντίνος 

«  Η θεατρική παράσταση που παίξαμε στο Δημοτικό Σχολείο του Βούλγαρη της Παραμυθιάς, κατά τις εορτές του Σουλίου του 1963, είχε σχέση με την πτώση του Σουλίου και μάλιστα είχε ηχογραφηθεί από την 8η Μεραρχία των Ιωαννίνων.  Εγώ, σύμφωνα με το σενάριο του έργου,  έπαιζα το ρόλο « του προδότη Πηλιο – Γούση », ενώ η συμμαθήτριά μου Λένη Πάκου, « τη σύζυγό μου ». Θυμάμαι μάλιστα τη σκηνή κατά την οποία, όταν « η σύζυγός μου »  έβγαλε την πιστόλα και, αφού με πυροβόλησε πέφτοντας στο δάπεδο « νεκρός », η αδερφή μου που ήταν ανάμεσα στους θεατές, άρχισε να κραυγάζει.   

Είχε κάνει τέτοια εντύπωση η θεατρική αυτή παράσταση, ώστε, όπως   μάς είχαν  πει οι καθηγητές μας, είχε γίνει πρόταση να την παίξουμε και στην Αθήνα. Λόγοι, όμως, που είχαν σχέση και με την επικείμενη  λήξη του σχολικού έτους, η Διεύθυνση του Γυμνασίου αρνήθηκε ». 

  • Ζαρανίκας Γεώργιος 

«  Οι μαθητές, που συμμετείχαμε  στη θεατρική παράσταση, δεν ανεβήκαμε στο Σούλι. Μείναμε στην Παραμυθιά, όπου κάναμε συνεχείς πρόβες. Στις γιορτές αυτές είχαν έρθει και δέκα (10) Μητροπολίτες από την Ιερά Σύνοδο. ΄Ολοι αυτοί και πολλοί άλλοι υψηλά ιστάμενοι παρακολούθησαν το βράδυ στο Δημοτικό Σχολείο του Βούλγαρη, την παράσταση, που κατά γενική ομολογία, είχε μεγάλη επιτυχία. 

Στη θεατρική αυτή παράσταση  όλοι οι άνδρες κρατούσαμε πραγματικά τουφέκια, τα οποία  για το σκοπό αυτόν μάς είχαν δώσει τα ΤΕΑ της Παραμυθιάς. Για να μη συμβεί όμως κανένα ατύχημα, ο  μαθηματικός καθηγητής Ζηκίδης Φωκίων,  που είχε υπηρετήσει στο στρατό ως έφεδρος αξιωματικός, ανέβηκε στη σκηνή και ένα ένα τα ήλεγξε. Πρόσεχε μήπως μέσα σ’ αυτά είχε μείνει κατά λάθος  κάποια σφαίρα … ».

Φωτογραφίες 

Οι έξι (6) φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από τη  θεατρική παράσταση που ανέβασαν οι μαθητές του Γυμνασίου της Παραμυθιάς το βράδυ της   δεύτερης ημέρας των εορτών του Σουλίου του 1963.

(9)  Ο  δαφνοστεφανωμένος Ζαρανίκας Γεώργιος  με την Κωλέτση Χρυσούλα
                                         Αρχείο  Ζαρανίκα Γεωργίου 

(10)    Ο  Μπέσης Κων/νος με την Πάκου Ελένη 
                                                    Αρχείο Πάκου Ελένης 

                              

(11)        Η Πάκου Ελένη με τον Μπέση Κων/νο                           
                                                    Αρχείο  Πάκου Ελένης

                              

(12)      Η   Πάκου Ελένη με τον Μπέση Κων/νο. 
Κατά το σενάριο,  ο Πηλιο – Γούσης εκτελέστηκε από τη σύζυγό του, επειδή θεωρήθηκε   « προδότης του Σουλίου » 
                                                  Αρχείο  Μπέση Κων/νου 

 (13)                          Η Ελένη Πάκου με το μικρό άγνωστο
                                                 Αρχείο Ελένης Πάκου

 

(14)            Μετά το τέλος θεατρικής παράστασης 
Από τα δεξιά : Ζάκκας Ευάγγελος, Μπέσης Κων/νος, Ευθυμίου Θωμάς, Ζαρανίκας Γεώργιος και  Πάκου Ελένη που  εκείνη τη στιγμή δέχεται τα συγχαρητήρια από τον άγνωστο θαυμαστή                  
                                           Αρχείο  Πάστρα Βασίλη 

                        

                                                                              Μάριος Αναστασίου Μπίκας