Αφιέρωμα: Οι πανελλήνιες εορτές του Σουλίου 30.04.1963 (Β΄ μέρος)

25 Μαΐου 202425 Μαΐου 2024 periodiko337 Προβολές

Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα

Οι πανελλήνιες εορτές του Σουλίου 30.04.1963

Η δεύτερη μέρα των εορτών του Σουλίου

Τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου στην Παραμυθιά και σε αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου Βούλγαρη οι μαθητές του Γυμνασίου της Παραμυθιάς ανέβασαν θεατρική παράσταση, η οποία είχε σχέση με την πτώση του Σουλίου το 1803. Την παράσταση αυτή παρακολούθησαν εκτός από όλες τις πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές της Ηπείρου, και δέκα (10) Μητροπολίτες της Ιεράς Συνόδου. Εντυπωσίασε δε τόσο πολύ το ακροατήριο, ώστε προτάθηκε να ανεβαστεί και σε κεντρικό θέατρο των Αθηνών. Η πρόταση όμως αυτή δεν πραγματοποιήθηκε για λόγους που είχαν σχέση με τη λειτουργία του Γυμνασίου (επικείμενες εξετάσεις)

*Αναπαράσταση της ανατίναξης του Κουγκιού 30.04.1963*
**(1)** Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Βασίλη Γεωργίου Πάστρα

Θεατρικές Παραστάσεις

Στη δεκαετία του 1961 οι μαθητές του Γυμνασίου Παραμυθιάς παρουσίαζαν στους ξένους προσκεκλημένους, στους γονείς και κηδεμόνες, στους μαθητές και στο κοινό της Παραμυθιάς, κυρίως, τρεις φορές ανά σχολικό έτος θεατρικές παραστάσεις : Την πρώτη την 28^η Οκτωβρίου, τη δεύτερη την 25^η Μαρτίου και την Τρίτη (μετά το 1961) κατά τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου. Στις θεατρικές αυτές παραστάσεις συμμετείχαν κυρίως οι μαθητές της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου. Συμμετείχαν όμως και μαθητές των κατώτερων τάξεων. Τούτο υπόκειντο πάντα στην κρίση του εκάστοτε υπεύθυνου για τη θεατρική παράσταση καθηγητή. Σύμφωνα δε με το μαθητή Μπέση Κων/νο, την υπευθυνότητα σχεδόν όλων των θεατρικών παραστάσεων, είχε ο εκ Κρήτης καταγόμενος φιλόλογος Σπυρίδων Στεφανουδάκης, ο οποίος πραγματικά μοχθούσε για να παρουσιαστεί το καλύτερο.

*28^η Οκτωβρίου 1940*
(2) *Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο της Ελένης Πάκου*

Θεατρική παράσταση « Το Κρυφό Σχολειό » επί τη εθνική επετείω της 25^ης Μαρτίου 1821 στο Δημοτικό Σχολείο Βούλγαρη της Παραμυθιάς.
Διακρίνονται μετά τον καλόγερο, ο μαθητής Μπέσης Κωνσταντίνος, ο αείμνηστος Γυμνασιάρχης Πάστρας Γεώργιος, η μαθήτρια Ελένη Πάκου, άγνωστος, 4^ος με τη γραβάτα ο Βελλιανίτης Ευάγγελος Ντάγκας του Μιχαήλ (Σπυρίδων τότε) και η μαθήτρια ΄Αννα Ντάνη . . Ο καλλίφωνος Ευάγγελος περιμένει την προγραμματισμένη στιγμή για να τραγουδήσει το σουλιώτικο παραδοσιακό τραγούδι **τη γριά Τζαβέλαινα** .
***(3)*** *Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Πάστρα Βασίλη*

Οι θεατρικές αυτές παραστάσεις είχαν σκοπό να ζωντανέψουν, αφ’ ενός μεν τα ιστορικά γεγονότα και τις παραδόσεις της εποχής εκείνης, αφ’ ετέρου δε να τονώσουν και την εθνική συνείδηση.

Μνήμες μαθητών για τη θεατρική παράσταση που έδωσαν κατά τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου το έτος 1963 :

– Μπέσης Κωνσταντίνος

« Η θεατρική παράσταση που παίξαμε στο Δημοτικό Σχολείο του Βούλγαρη της Παραμυθιάς, κατά τις εορτές του Σουλίου του 1963, είχε σχέση με την πτώση του Σουλίου και μάλιστα είχε ηχογραφηθεί από την 8^η Μεραρχία των Ιωαννίνων. Εγώ, σύμφωνα με το σενάριο του έργου, έπαιζα το ρόλο « του προδότη[1] Πηλιο – Γούση », ενώ η συμμαθήτριά μου Λένη Πάκου, έπαιζε « τη σύζυγό μου ». Θυμάμαι μάλιστα τη σκηνή κατά την οποία, όταν « η σύζυγός μου » έβγαλε την πιστόλα και, αφού με πυροβόλησε, έπεσα στο δάπεδο « νεκρός », η αδερφή μου που ήταν ανάμεσα στους θεατές, άρχισε να κραυγάζει.

Είχε κάνει τέτοια εντύπωση η θεατρική αυτή παράσταση, ώστε, όπως μάς είχαν πει οι καθηγητές μας, είχε γίνει πρόταση να την παίξουμε και στην Αθήνα. Λόγοι, όμως, που είχαν σχέση και με την επικείμενη λήξη του σχολικού έτους, η Διεύθυνση του Γυμνασίου αρνήθηκε ».

Ζαρανίκας Γεώργιος

« Οι μαθητές που συμμετείχαμε στη θεατρική παράσταση, δεν ανεβήκαμε στο Σούλι. Μείναμε στην Παραμυθιά, όπου κάναμε συνεχείς πρόβες. Στις γιορτές αυτές είχαν έρθει και δέκα (10) Μητροπολίτες από την Ιερά Σύνοδο. ΄Ολοι αυτοί και πολλοί άλλοι υψηλά ιστάμενοι παρακολούθησαν το βράδυ στο Δημοτικό Σχολείο του Βούλγαρη, την παράσταση, που κατά γενική ομολογία, είχε μεγάλη επιτυχία.

Στη θεατρική αυτή παράσταση όλοι οι άνδρες κρατούσαμε πραγματικά τουφέκια, τα οποία για το σκοπό αυτόν μάς είχαν δώσει τα ΤΕΑ της Παραμυθιάς. Για να μη συμβεί όμως κανένα ατύχημα, ο μαθηματικός καθηγητής Ζηκίδης Φωκίων, που είχε υπηρετήσει στο στρατό ως έφεδρος αξιωματικός, ανέβηκε στη σκηνή και ένα ένα τα ήλεγξε. Πρόσεχε μήπως μέσα σ’ αυτά είχε μείνει κατά λάθος κάποια σφαίρα … ».

Φωτογραφίες από τη θεατρική παράσταση κατά τις εορτές του Σουλίου το 1863 :

*Ο δαφνοστεφανωμένος Ζαρανίκας Γεώργιος με την Κωλέτση Χρυσούλα*
**(4)** Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Ζαρανίκα Γεωργίου

*Ο Ζαρανίκας Γεώργιος με την Κωλέτση Χρυσούλα και την ……*
**(5)** *Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Ζαρανίκα Γεωργίου*

*Χωρίς λόγια*
***(6)*** *Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο της Ελένης Πάκου*

*Χωρίς λόγια*
***(7)*** *Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο της Ελένης Πάκου*

*Ο Μπέσης Κων/νος (Πήλιο Γούσης ) με την Πάκου Ελένη (σύζυγό του)*
**(6)** Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο της Πάκου Ελένης

*Η Πάκου Ελένη με τον Μπέση Κων/νο*
**(7)** Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο της Πάκου Ελένης

*Η Πάκου Ελένη με τον Μπέση Κωνσταντίνο.*
Κατά το τότε σενάριο, ο Πηλιο – Γούσης εκτελέστηκε από τη σύζυγό του, επειδή θεωρήθηκε « προδότης του Σουλίου »
*(8) Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Μπέση Κων/νου*

*Η Ελένη Πάκου με το μικρό άγνωστο*
**(9)** Η φωτογραφία είναι από το *Αρχείο της Ελένης Πάκου*

Μετά το τέλος της θεατρικής παράστασης οι ηθοποιοί μαθητές εμφανίζονται επί της σκηνής έμπροσθεν το ακροατηρίου.
Από τα δεξιά : Ζάκκας Ευάγγελος, Μπέσης Κων/νος, Ευθυμίου Θωμάς, Ζαρανίκας Γεώργιος και Πάκου Ελένη που εκείνη τη στιγμή δέχεται τα συγχαρητήρια από τον άγνωστο επίσημο…
***(10)*** *Η φωτογραφία είανι από το Αρχείο του Πάστρα Βασίλη*

Μάριος Αναστασίου Μπίκας

[1] . σ.σ. Το 1963 επικρατούσε η λανθασμένη άποψη ότι ο Πήλιο Γούσης, πρόδωσε το Σούλι. Η άποψη αυτή, μετά από ιστορικές έρευνες, σήμερα δεν ισχύει. Βλέπ. ιστοσελίδα Κάτοψη, άρθρα του πατέρα (Θεολόγου) Ηλία Μάκου:

α. Ο Πήλιος Γούσης δεν ήταν προδότης του Σουλίου.

β. Πληθαίνουν τα ιστορικά στοιχεία που απαλλάσσουν τον Πήλιο Γούση από το στίγμα του προδότη του Σουλίου.

γ. Κατασκευασμένος μύθος ότι ο Πήλιο Γούσης πρόδωσε το Σούλι.